پایش زیستی و تعیین منشأ ترکیبات pahs در تخم پرندگان کنار آبزی مهاجر و بومی و رسوبات در منطقه خور موسی، خلیج فارس.

خور موسی بزرگترین اکوسیستم خلیجی موجود در خلیج فارس بوده و به شدت آلوده به مواد نفتی و سایر آلاینده ها می باشد. در مطالعه حاضر، برای اولین بار غلظت ترکیبات pahs در تخم پرندگان منطقه خورموسی و ارتباط بین تجمع این آلاینده ها در تخم پرندگان دریایی و رسوبات منطقه بین جزر و مدی مورد بررسی قرار گرفت. رسوبات سطحی از 18 ایستگاه و 34 تخم پرنده از 4 گونه واقع در دو جزیره غیرمسکونی در منطقه خورموسی، نمونه برداری شدند. گونه های مورد مطالعه شامل سلیم خرچنگ خوار (dromas ardeola)، پرستوی دریایی پشت دودی (sterna anaethetus)، اگرت ساحلی (egretta gularis) و پرستوی دریایی کاکلی کوچک (sterna bengalensis) بودند. نمونه ها در اردیبهشت ماه سال 1390 جمع آوری شدند و غلظت 23 ترکیب pahs در آنها اندازه گیری و تعیین منشأ شد. غلظت کل ترکیبات pahs در رسوبات در محدوده 1974-774 نانوگرم بر گرم وزن خشک و در نمونه های تخم پرندگان در محدوده 335-44 نانوگرم بر گرم وزن تر قرار داشت. غلظت متوسط pahs/toc در رسوبات و pahs/lipid در تخم پرندگان جمع آوری شده از هر منطقه، ارتباط همبستگی مثبت و معنی داری با هم داشتند. غلظت ترکیبات pahs در دو جزیره مورد مطالعه، تفاوت معنی داری با هم نشان ندادند. غلظت pahs/lipid در تخم اگرت ساحلی به طور معنی داری بیش از سایر گونه ها بود. نسبت های تشخیصی در هر دو نوع نمونه رسوبات و تخم پرندگان، منشأ غالب ترکیبات pahs را پایروژنیک نشان دادند. در نتیجه می توان گفت، محیط زادآوری پرندگان دریایی نقش عمده ای در انتقال آلودگی به پرنده و در نتیجه تخم آن دارد.